Numerus Clausus (NC) | محدودیت‌های پذیرش در دانشگاههای دولتی آلمان
تحصیل در دانشگاههای دولتی آلمان رایگان است. رایگان بودن دانشگاههای آلمان موجب شد که هر سال افراد زیادی به دانشگاههای دولتی در این کشور درخواست بدهند. در نتیجه دانشگاههای دولتی با کمبود ظرفیت مواجه شدند.
برای حل این موضوع به طور سنتی دو راه وجود داشت. یا اینکه دانشگاه‌ها باید به تعداد صندلی‌های کلاس‌ها اضافه می‌کردند. یا این که در هر ترم به اندازه‌ی ظرفیت کلاس دانشجو می‌پذیرفتند. سیستم آموزش آلمان روش دوم را انتخاب کرد. دانشگاه‌ها ترجیح دادند که تعداد صندلی‌های کلاس‌ها را تا حدودی ثابت نگه دارند و در عوض روی تعداد پذیرش دانشجویان محدودیت ایجاد کنند. به عبارتی اجازه ندهند که تعداد پذیرفته‌شدگان از تعداد صندلی‌های بیشتر شود. به همین دلیل اصطلاح “Restricted admission” یا به لاتین “Numerus Clausus” (به معنی پذیرش محدود شده) شکل گرفت. با این حال هنوز مشکل دیگری نیز وجود داشت.
همچنان در رشتههای دارای محدودیت تعداد متقاضیان چندین برابر تعداد صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها بود. در نتیجه، انبوه بالای درخواست‌ها انتخاب دانشجویان را برای دانشگاه‌ها سخت‌تر می‌کرد. دانشگاه‌ها علاقه داشتند که به بهترین دانشجوها در هر رشته پذیرش بدهند. به همین دلیل، سیستم آموزش عالی آلمان برای حل این مشکل روند جذب دانشجو را در رشتههای با محدودیت کمی تغییر داد.
عبارت لاتین “Numerus Clausus” (مخفف آن NC) و عبارت انگلیسی “Restricted admission” مترادف هم هستند و هر دو به وجود “محدودیت در زمان پذیرش” اشاره دارند.
بپر به تیتر …
NC در یک نگاه کلی
- عبارت “Numerus Clausus” (مخفف آن NC) به وجود “محدودیت در زمان پذیرش“ اشاره دارد. به عبارت دیگر، به این موضوع اشاره دارد که یک سقفی برای جذب دانشجو از طرف دانشگاه وجود دارد.
- مفهوم “محدودیت در زمان پذیرش (یا همان NC)“ مختص دانشگاههای دولتی است چون رایگان هستند. دانشگاههای خصوصی رشتههای خود را بدون محدودیت ارائه می‌کنند.
- برخی از دانشگاههای دولتی ممکن است برای جذب دانشجو هیچگونه “محدودیتی در زمان پذیرش“ نداشته باشند.
- اساساً “محدودیت در زمان پذیرش“ زمانی رخ می‌دهد که در یک ترم تعداد داوطلبینی که برای یک رشته درخواست ارسال کرده‌اند بیشتر از تعداد صندلی‌ها باشد. در غیر اینصورت، رشته در آن ترم شامل محدودیت نمی‌شود. حتی اگر آن رشته در ترم‌های قبل محدود شده باشد.
- اگر رشته‌ای دارای برچسب “Numerus Clausus” باشد، معناش این هست که دانشگاه در صورت بالا رفتن تقاضا محدودیت‌هایی را برای جذب دانشجو اعمال می‌کند.
- روند جذب دانشجو برای رشتههایی که دارای برچسب “Numerus Clausus” هستند متفاوت است و دانشگاه‌ها دارای معیارهای خاصی برای جذب دانشجویان هستند.
- کشورهای فرانسه، فنلاند و سوئیس نیز از NC استفاده می‌کنند. با این حال روش نومروس کلاوسوس در آلمان متفاوت‌تر از سایر کشورها اجرا می‌شود.
- رشتههای پزشکی، دندانپزشکی، دامپزشکی و داروسازی در تمام دانشگاههای دولتی آلمان دارای “محدودیت در زمان پذیرش“ هستند.
- در رشتههای دارای محدودیت رقابت شدیدتری بین دانشجویان برای دریافت پذیرش وجود دارد.
- ددلاین در رشتههای دارای محدودیت ممکن است متفاوت از رشتههای بدون محدودیت باشد.
- محدودیت در زمان پذیرش برای رشتههای مقطع لیسانس و کارشناسی ارشد وجود دارد ولی برای مقطع دکتری محدودیت مطرح نیست.
برچسب “Numerus Clausus” در کنار یک رشته به دو موضوع اشاره می‌کند:
/1) تعداد متقاضیان برای این رشته از تعداد صندلی‌ها بیشتر است. در نتیجه دانشگاه در جذب دانشجو با محدودیت مواجه است؛
/2) روند پذیرش و جذب دانشجو در این رشته متفاوت است.
Numerus Clausus چیست؟
در سیستم آموزشی آلمان کلمه‌ی لاتین “Numerus Clausus” (مخفف آن NC) به محدودیت در زمان پذیرش برای یک رشته‌ی تحصیلی اشاره دارد. دانشگاههای دولتی آلمان رشتههایی را که در پذیرش دانشجو با محدودیت رو به رو هستند را با برچسب “Numerus Clausus” نمایش می‌دهند.
در عمل، زمانیکه ددلاین دانشگاه تمام شد و همه متقاضیان درخواست‌های خود را ارسال کردند دانشگاه شروع به ارزیابی مدارک می‌کند. در همان ابتدای فرآیند اگر تعداد متقاضی‌ها کمتر از ظرفیت باشد، همه داوطلبین نامه پذیرش دریافت می‌کنند و سپس می‌توانند ثبت‌نام خود را انجام دهند. اما اگر تعداد داوطلبین بیشتر از ظرفیت باشد در این صورت جذب دانشجو از طریق یک فرآیند انتخاب انجام می‌شود.
بنابراین هنگام بررسی رشته‌ها اگر با عبارت “Numerus Clausus” و یا “Restricted admission” مواجه شدید هر دو به یک معناست و اشاره به این دارد که آن رشته در آن دانشگاه جز رشتههای پرطرفدار است. در نتیجه معمولاً تعداد متقاضیان از تعداد ظرفیت‌ها بیشتر است. همچنین عبارت “Numerus Clausus” به این اشاره می‌کند که روند پذیرش و انتخاب دانشجو در این رشته متفاوت‌تر از یک رشته بدون محدودیت خواهد بود.
در سیستم آموزش عالی آلمان گاهی عبارت NC با یک عدد همراه می‌شود که به آن عدد NC می‌گویند.
عدد NC چیست؟
کلمه NC مخفف همان عبارت لاتین “Numerus Clausus” است که برای بیان محدودیت در پذیرش استفاده می‌گردد. عبارت NC با یک عدد معمولاً همراه است که آن عدد نمایانگر معدل آخرین نفری است که ترم قبل موفق به دریافت پذیرش شده‌است. عدد NC به عنوان یک راهنما عمل می‌کند تا متقاضیان از شرایط دانشجویان در ترم قبل مطلع شوند.
مثلاً، اگر یک رشته در یک دانشگاه دارای NC 1.9 باشد، بدین معناست که دانشجوی پذیرفته شده با کمترین معدل در ترم قبل، معدل 1.9 داشته‌است.
دانشگاههای دولتی آلمان هر ترم عدد NC را برای رشتههای دارای محدودیت در جدولی به نام جدول NC منتشر می‌کنند.
نحوه محاسبه عدد NC توسط دانشگاه‌ها
در آلمان، NC عمومی وجود ندارد. تقریباً هر دانشگاه سالی دو بار عدد NC را برای رشتههای خود محاسبه و اعلام می‌کند. اکثر دانشگاههای دولتی در آلمان معدل آخرین نفری را که موفق به دریافت پذیرش شده‌است را به عنوان عدد NC در آن ترم اعلام می‌کنند.
به طور مثال، دانشگاه صنعتی دارمشتات برای رشته معماری در مقطع لیسانس برای ترم زمستان 2021 ظرفیت 183 نفری دارد. این در حالی است که حدود 985 نفر برای این رشته برای ترم زمستان درخواست داده‌اند. دانشگاه پس از دریافت مدارک، دانشجویان را به ترتیب معدل (و البته مدت ترم‌های انتظار) رتبه‌بندی می‌کند. سپس معدل 183مین نفر به عنوان NC رشته در ترم زمستان اعلام می‌شود.
چه فاکتورها و عواملی در تعیین NC موثر است؟
مقدار NC چیزی نیست که از قبل توسط دانشگاه تعیین شود و در هر ترم در نوسان است و عدد ثابتی وجود ندارد. این عدد به ظرفیت رشته (تعداد صندلی‌ها) و تعداد داوطلبینی که درخواست می‌دهند بستگی دارد. به طور مثال، یکی از دلایل تغییر در مقادیر NC می‌تواند افزایش ظرفیت باشد که این باعث کاهش عدد NC می‌شود و داوطلبین با معدل کمتر نیز شانس دریافت پذیرش پیدا می‌کنند. یا اینکه ممکن است رتبه‌بندی بهتر جایگاه دانشگاه منجر به افزایش درخواست و بالاتر رفتن عدد NC شود که در این صورت متقاضیان با معدل کم شانس کمتری برای دریافت پذیرش پیدا می‌کنند.
لطفاً توجه شود که عدد NC فقط به عنوان یک راهنما عمل می‌کند. بنابراین، دانشجویان نباید منحصراً به مقادیر NC در گذشته تکیه کنند. زیرا آنها صرفاً یک معیار هستند. آنها منعکس کننده رویه‌های درخواست در گذشته هستند و نمی‌توانند به سادگی به ترم‌های آینده منتقل شوند.
به طور مثال در ترم قبل عدد NC برای یک برنامه 2.0 بوده‌است اما معدل شما کمتر از 2.0 است. با این وجود، ممکن است که بتوانید جایی برای ترم جاری داشته باشید. زیرا آخرین NC باید توسط دانشگاه محاسبه شود که می‌تواند در این ترم کمتر از 2.0 باشد. حتی ممکن است تعداد داوطلبین کمتر از ظرفیت باشد که در این صورت همه واجدین شرایط پذیرش دریافت می‌کنند.
جدول NC چیست و چه کمکی می‌کند؟
جدول NC نتیجه مراحل پذیرش را به صورت تفکیک شده و بر اساس سهمیه‌ها نشان می‌دهد. همچنین جدول معدل آخرین متقاضی پذیرفته شده در سهمیه مربوطه را نیز اعلام می‌کند. مقادیر NC بسیار به تعداد متقاضیان و صندلی‌های موجود بستگی دارد. از آنجایی که مقادیر NC منعکس کننده نتیجه روش پذیرش برای ترم مربوطه است، آنها فقط می‌توانند به عنوان یک راهنما عمل کنند و نباید برای ارزیابی شانس خود دانشجو در مراحل پذیرش آینده به آنها اعتماد کرد.
برای نمونه در ادامه یک نمونه جدول NC از یکی از دانشگاههای آلمان ارائه شده‌است:
| نام رشته | عدد NC |
|---|---|
| بیوشیمی | 1,3 |
| روانشناسی | 1,1 |
| علوم ورزشی | 2,0 |
| زبان آلمانی | 1,8 |
| علوم تربیتی | 1,9 |
انواع NC
دو نوع محدودیت ملی و محدودیت محلی وجود دارد.
NC محلی
محدودیت پذیرش محلی به یک موسسه آموزش عالی در آلمان محدود می‌شود. یعنی دانشگاه برای یک رشته خاص محدودیت ایجاد می‌کند. به طور مثال دانشگاه فرانکفورت برای رشته اقتصاد و حقوق محدودیت گذاشته‌است. با این حال عدد NC اقتصاد در این دانشگاه متفاوت از عددNC حقوق است.
NC ملی
محدودیت پذیرش ملی برای یک رشته خاص در سراسر آلمان اعمال می‌شود. رشتههای پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی و دامپزشکی همه در این دسته قرار می‌گیرند. درخواست برای چنین رشتههایی از طریق بنیاد پذیرش دانشگاه (مخفف SfH) انجام می‌شود. رشتههای با NC ملی بسیار رقابتی هستند و ورود به آنها دشوار است.
مزایای NC
- از ازدحام بیش از حد در هر رشته‌ی تحصیلی معین جلوگیری می‌کند؛
- مطمئن می‌شود که بیشتر از ظرفیت دانشجو جذب نمی‌شود؛
- فرآیند پذیرش عادلانه انجام می‌شود؛
- با جذب دانشجویان مستعد و کوشا کیفیت کلاس‌ها بیشتر می‌شود؛
- از پذیرش دانشجویان ضعیف یا بی نظم جلوگیری می‌شود.
معایب NC
- معیار بر اساس نمره است و پتانسیل و ظرفیت افراد را در نظر گرفته نمی‌شود؛
- فرصت را برای بسیاری از دانشجویان توانمند اما با معدل پایین محدود می‌کند؛
- فرصت را بیشتر به دانشجویانی می‌دهد که در مقطع قبلی عملکرد بهتری داشته‌اند؛
- بر فرصت‌های آموزشی تأثیر منفی می‌گذارد؛
- استعداد و انگیزه‌ی فردی متقاضیان را نادیده می‌گیرد.
به طور کلی رشتههای پزشکی و پیراپزشکی دارایی NC ملی هستند. رشتههایی که در گروه‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی ارئه می‌شوند همگی دارای NC ملی هستند.
رشتههایی که هیچ محدودیت در زمان پذیرش ندارند را رشتههای بدون محدیت یا NO NC می‌نامند. روند پذیرش و جذب دانشجو در این گونه رشته‌ها متفاوت‌تر است و دانشجویان بر اساس رزومه، انگیزه‌نامه، سابقه کار، نمره زبان، آزمون‌های ورودی، مصاحبه و یا سایر مدارکی که دانشگاه‌ها اعلام می‌کنند ارزیابی می‌شوند.
روند پذیرش و جذب دانشجو برای رشتههایی که برچسب “Numerus Clausus” دارند متفاوت‌تر از سایر رشته‌ها است.
نحوه پذیرش و انتخاب دانشجو در رشتههای NC توسط دانشگاه
فرآیند پذیرش و انتخاب دانشجو برای رشتههایی که دارای محدودیت هستند نسبت به رشتههای بدون محدودیت متفاوت است. در مقطع لیسانس برای رشته‌ها با NC محلی معمولاً دانشگاه‌ها ابتدا دانشجویان غیر اروپایی را انتخاب می‌کنند. معمولاً بین 3 تا 10 درصد ظرفیت کلاس به دانشجویان غیراروپایی اختصاص پیدا می‌کند. معیار اصلی انتخاب دانشجو معدل است و دانشگاه‌ها داوطلبین با بالاترین معدل را جذب می‌کنند. سپس باقی‌مانده ظرفیت کلاس با جذب داوطلبین آلمانی و اروپایی تکمیل می‌گردد. در این قسمت ملاک انتخاب داوطلب بر اساس نمره آبیتور و ترم‌های انتظار است.
اکثر دانشگاه‌ها داوطلبین را یکبار بر اساس نمره آبیتور از بیشترین به کمترین تقسیم‌بندی می‌کنند. مجدداً داوطلبین را بر اساس ترم‌های انتظار از بیشترین به کمترین تقسیم‌بندی می‌کنند. سپس هر دانشگاه بر اساس دستورالعمل داخلی بر اساس درصد مشخص از هر گروه جذب می‌کند. به طور مثال ممکن است دانشگاهی 30 درصد دانشجوهای باقی‌مانده را بر اساس معدل و 70 درصد باقی‌مانده را بر اساس ترم انتظار جذب کند. اگر دو داوطلب دارای امتیاز یکسان باشند (معدل یکسان و ترم انتظار هم یکسان) آنگاه قرعه کشی تکلیف برنده را مشخص می‌کند. همچنین اگر داوطلبی پس از انتخاب از ثبت‌نام انصراف بدهد داوطلب بعدی که بالاترین نمره آبیتور را دارد جایگزین می‌شود. در نهایت، آخرین نفری که در هر گروه موفق به دریافت پذیرش شود معدل آن شخص به عنوان عدد NC برای آن ترم معرفی می‌شود.
به طور مثال، برای دانشگاه بیله فلد در ترم زمستان 2023 برای رشته روانشناسی در مقطع لیسانس با ظرفیت 150 نفر در بخش اروپایی روند به این صورت بوده‌است:
| معیار پذیرش | نفرات پذیرش شده | معدل آخرین نفر پذیرش شده |
|---|---|---|
| 20% براساس معدل | 30 نفر | NC 1.1 |
| 80% بر اساس زمان انتظار | 120 نفر | NC 1.3 |
اگر دانشجویی واجد شرایط نباشد یا اینکه ظرفیت کلاس تکمیل شده باشد، دانشگاه درخواست دانشجو را رد می‌کند. در این حالت دانشجو می‌تواند برای سال بعد مجدداً درخواست بدهد. با این کار چون این بار زمان انتظار بیشتر می‌شود، شانس برای دریافت پذیرش نیز ممکن است بیشتر شود. همچنین یک سیستم خودکار در برخی از دانشگاه‌ها وجود دارد که ممکن است دانشجوها را در لیست انتظار قرار دهد. اگر هنوز جواب پذیرش شما نیامده‌است ممکن است در لیست انتظار (به آلمانی Nachrückverfahren) باشید.
هنگامی که همه پیشنهادات ارائه شد، ممکن است برخی از متقاضیان بنا به هر دلیلی پذیرش را قبول نکنند و در دوره ثبت‌نام نکنند. در این صورت، فضا برای متقاضیانی که در ابتدا قبول نشده بودند باز می‌شود. در این حالت سیستم خودکار این ظرفیت را به متقاضیان حاضر در لیست انتظار می‌دهد.
اگر این متقاضیان نیز دوباره پیشنهاد پذیرش دانشگاه را رد کنند و صندلی‌ها همچنان آزاد باشد، این بار قرعه کشی انجام می‌شود. در این حالت، ظرفیت به قید قرعه به کسانی تعلق می‌گیرد که فرم درخواست قرعه‌کشی را ارسال کرده‌اند. روش قرعه کشی مکان‌های باقی‌مانده را بدون در نظر گرفتن میانگین نمره یا دوره انتظار اختصاص می‌دهد.
چقدر شانس پذیرش در رشتههای NC وجود دارد؟
متاسفانه امکان ارائه اطلاعات دقیق در مورد میزان شانس پذیرش وجود ندارد. دانشگاه‌ها اطلاعاتی در مورد رتبه‌بندی در مراحل پذیرش یا موارد دیگر ارائه نمی‌دهند. با این حال شانس پذیرش بستگی به تعداد صندلی‌های موجود، تعداد داوطلبین و معدل آنها دارد. تنها می‌توان از نتایج اعلامی در جدول NC که برای ترم‌های گذشته است به عنوان راهنما استفاده کرد. با این حال هیچ کس نمی‌داند که چه تعداد درخواست و با چه نمره‌ای دریافت می‌شود.
به صورت کلی پذیرش در رشتههای دارای محدودیت به دلیل رقابت شدید سخت است. با این حال، دانشگاه‌ها از دانشجویان می‌خواهند که به این دلیل از ارسال درخواست صرف نظر نکنند. همیشه تجربه‌هایی وجود داشته است که همه متقاضیان با وجود بند numerus clausus پذیرش می‌شدند. علاوه بر این، امکان افزایش ظرفیت در یک رشته بر اساس تصمیم‌گیری دانشگاه نیز وجود دارد. همینطور، همیشه احتمال اینکه یک نفر در قرعه کشی موفق به دریافت پذیرش شود نیز هست.
خیر. دانشگاههای خصوصی محدودیتی در پذیرش دانشجو نداردند. در نتیجه دانشجویان بدون هیچ محدودیتی برای پذیرش در رشتههای دانشگاههای خصوصی می‌توانند که درخواست بدهند. دانشگاههای دولتی نیز معمولاً در رشتههایی که ظرفیت محدودی برای پذیرش دارند NC را اعمال می‌کنند (نه همه رشته‌ها). بنابراین ممکن است شما دانشگاه دولتی را پیدا کنید که در رشته انتخابی شما محدودیت پذیرش NC نداشته باشد. به طور مثال در دانشگاه مانهایم رشتههای NC وجود ندارند. تمام رشته‌ها در این دانشگاه بدون محدودیت هستند. یا مثلاً در دانشگاه صنعتی مونیخ رشته مهندسی برق در مقطع کارشناسی بدون محدودیت است. در حالیکه ممکن است همین رشته در یک دانشگاه دیگر دارای محدودیت باشد. به صورت کلی ممکن است یک رشته در یک دانشگاه دارای محدودیت باشد ولی در یک دانشگاه دیگری بدون محدودیت ارائه شود (یا بالعکس). نکته مهم دیگر این است که ممکن است یک رشته توسط دانشگاه دارای محدودیت اعلام شود اما در یک ترم با کاهش درخواست مواجه شود. یعنی تعداد متقاضیان از تعداد صندلی‌ها کمتر باشد. طبیعتاً در این حالت نیز روند محدودیت در پذیرش اعمال نمی‌شود.
خیر. عدد NC اگرچه یک معیار مهم برای پذیرش در دانشگاههای آلمان است با این حال تنها معیار نیست. در رشتههایی که دارای عدد NC هستند، به غیر از میانگین نمرات، زمان انتظار نیز مهم است. مثلاً دانشجویی که یک ترم انتظار دارد، حتی اگر میانگین نمره او کمتر از NC مورد نیاز باشد، همچنان ممکن است نامه پذیرش دریافت کند. علاوه بر این، دانشگاه‌ها می‌توانند معیارهای انتخابی دیگری مانند مصاحبه از متقاضی، ارائه سابقه کار، وزن دادن به نمرات معین و یا تکمیل یک آزمون ارزیابی را تعیین کنند. این معیارها از دانشگاهی به دانشگاه دیگر و از رشته‌ای به رشته دیگر متفاوت است.
معدل تنها یکی از معیارها برای ارزیابی شرایط دانشجویان است. باید توجه کرد که عدد NC بر اساس شرایط نفرات در ترم قبل است. در ترم جدید ممکن است شرایط عوض شود که در نتیجه، معدل مورد نیاز نیز تغییر می‌کند. مثلاً ممکن است در دانشگاهی که ظرفیت برای یک رشته 100 نفر است امثال 80 نفر درخواست دهند. در نتیجه تمام افراد واجد شرایط همگی پذیرفته می‌شوند. یا حتی ممکن است دانشگاه ظرفیت کلاس را بیشتر کرده باشد. همچنین ممکن است میانگین معدل افرادی که که امسال درخواست داده‌اند کمتر از عدد NC ترم قبل باشد. یا اینکه ترکیب معدل و ترم‌های انتظار موجب تایید درخواست شود. بنابراین، تعداد متقاضیان و شرایط آنها (مثل نمرات، زمان انتظار وغیره) غیرقابل پیش بینی است. درنتیجه، همچنان می‌توان با معدل پایین‌تر از نمرات NC فعلی اقدام کرد. پس اگر شرایط خوبی دارید توصیه می‌شود تنها به خاطر پایین بودن معدل از اپلای انصراف ندهید.
نحوه پذیرش و انتخاب دانشجو در رشتههای بدون NC توسط دانشگاه
رشتههای بدون محدودیت در پذیرش را اصطلاحاً رشتههای No NC و یا NC Free می‌نامند. در رشتههایی که محدودیتی در زمان پذیرش ندارند، متقاضیان واجد شرایطی که حداقل شرایط را داشته باشند نامه پذیرش دریافت می‌کنند. بنابراین در این گونه رشته‌ها هیچگونه فرآیند تخصیص و سهمیه وجود ندارد و صندلی‌ها سهمیه‌بندی نمی‌شوند. متقاضیان باید مدارک خود مثل رزومه، انگیزه‌نامه، مدرک زبان، سوابق شغلی و غیره را تا قبل از پایان تاریخ ددلاین برای دانشگاه ارسال کنند. کمیته پذیرش دانشگاه مدارک داوطلبین را ارزیابی می‌کند. بر اساس شرایط هر داوطلب، یا بلافاصله نامه پذیرش برای داوطلب صادر می‌شود یا ممکن است از داوطلب برای انجام مصاحبه یا آزمون ارزش‌یابی دعوت شود.
