تحصیل کارشناسی در آلمان
دوره لیسانس آلمان در یک نگاه
✔ شهریه دانشگاه‌های دولتی رایگان است.
✔ گذراندن کالج قبل از ورود به دوره لیسانس الزامی است.
✔ حداقل نمره زبان آلمانی سطح C1 و انگلیسی سطح B2 است.
✔ برای تحصیل بورسیه و کمک هزینههای تحصیلی متنوعی ارائه می‌شود.
✔ برای تمکن مالی معمولاً باید مبلغی در بانک مسدود شود.
✔ در حین تحصیل دانشجویان اجازه کار دارند.
✔ امکان درخواست ویزا برای همسر و فرزند وجود دارد.
✔ پس از فارغ‌التحصیلی برای اقامت و سپس پاسپورت آلمان می‌توان اقدام کرد.
ورود به دوره لیسانس در دانشگاه‌های آلمان
برای ورود به دوره لیسانس در دانشگاه‌های دولتی در آلمان شما به 13 سال تحصیل در مدرسه نیاز دارید. واضح است که این مدت، یکسال بیشتر از سیستم آموزشی ایران است. در نتیجه، برای جبران این یکسال تفاوت، دانشجویان ایرانی باید قبل از شروع دوره لیسانس به مدت یکسال به کالج پیش دانشگاهی بروند. ورود به کالج نیازمند قبولی در آزمون ورودی کالج است. در پایان دوره کالج نیز آزمون نهایی وجود دارد. شما تنها در صورت قبولی در آزمون نهایی اجازه حضور در مقطع لیسانس را پیدا می‌کنید.
چنانچه نخواهید در کالج حضور پیدا کنید تنها راه این است که دوره لیسانس خود را در ایران آغاز کنید و پس از حدود حداقل یکسال تحصیل در دانشگاه، برای دریافت پذیرش از دانشگاه‌های آلمان اقدام نمایید. البته باید توجه کنید که باید حداقل شرط نمره زبان آلمانی برای هر دانشگاه را داشته باشید.
بنابراین، اگر تصمیم گرفتید که بعد از اتمام مدرسه و دریافت مدرک دیپلم برای رفتن به آلمان اقدام کنید، ابتدا باید در دوره‌های کالج شرکت کنید. پس از قبولی در آزمون پایان ترم کالج شما می‌توانید برای شروع تحصیل در مقطع لیسانس در آلمان اقدام کنید.
مراحل ورود به دوره لیسانس در آلمان
- به جای حضور در دوره کالج، دانش‌آموزان ایرانی می‌توانند رشته دلخواه‌شون را در یکی از دانشگاه‌های ایران آغاز کنند و بعد از گذراندن حداقل دو ترم تحصیلی برای دریافت پذیرش مستقیم از دانشگاه‌های آلمان اقدام کنند.
- بعضی از کالج‌ها اجازه می‌دهند که دانش‌آموزان بدون حضور در کلاس در امتحان پایانی شرکت کنند. برای این کار شما به دانش بسیار بالایی در زبان آلمانی نیاز دارید. همچنین این کار منوط به موافقت کالج و معمولاً بعد از جلسات مصاحبه و ارزیابی انجام می‌شود. پس اگر سطح زبان آلمانی‌تون حداقل C1 هست و برای آمادگی در آزمون نیازی به حضور در کلاس‌های کالج ندارید، شاید بتوانید از این طریق اقدام کنید.
- آزمون ورودی کالج الزامی است. مگر اینکه شما در کالج خصوصی قصد تحصیل داشته باشید.
- حضور در کالج الزامی است. مگر اینکه شما به جای حضور در کالج، به مدت حداقل یکسال در ایران در دانشگاه تحصیل کنید. و یا اینکه کالج اجازه دهد بدون حضور در کلاس‌های آن در آزمون پایانی شرکت کنید. (البته این موافقت پس از قبولی شما در آزمون وردی کالج قابل بررسی است).
- آزمون نهایی کالج الزامی است و هیچ استثنایی وجود ندارد.
حداقل مدرک زبان مورد نیاز برای تحصیل لیسانس در آلمان
متأسفانه در دانشگاه‌های دولتی آلمان فرصت‌های تحصیل به زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی در حال حاضر نسبتاً محدود است. البته برخی از دوره‌ها به دو زبان انگلیسی و آلمانی تدریس می‌شوند. این دوره‌ها معمولاً برای دو تا چهار ترم اول با انگلیسی شروع می‌شوند و سپس به آلمانی تغییر می‌کنند. اما در هر صورت برای تحصیل در مقطع لیسانس در دانشگاه‌های دولتی آلمان شما نیاز خواهید داشت که یادگیری زبان آلمانی را به عنوان گزینه اول در نظر بگیرید. در مقایسه با دانشگاه‌های دولتی، تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی آلمان به زبان انگلیسی امکانپذیر است. حداقل نمره زبان مورد نیاز به رشته، دانشگاه و خصوصی یا دولتی بودن دانشگاه بستگی دارد. اما به صورت کلی:
برای رشته‌ها و دروسی که به زبان آلمانی تدریس می‌شوند شما فقط باید مدرک زبان آلمانی را به دانشگاه ارائه دهید. در این صورت معمولاً برای پذیرش در مقطع کارشناسی شما باید حداقل در سطح C1 آلمانی باشید.
دانشگاه‌های آلمان از شما مدرک زبان انگلیسی را زمانی درخواست می‌کنند که رشته تحصیلی شما به زبان انگلیسی تدریس شود. مدارک زبان آیلتس، تافل و کمبریج را اکثر دانشگاه‌های آلمان و مدرک زبان دولینگو را تعداد محدودی از دانشگاه‌های آلمان قبول دارند. حداقل نمره زبان آیلس برای مقطع لیسانس نمره 6 است. حداقل نمره تافل برای دانشگاه‌های آلمان در مقطع لیسانس نمره 80 است.
کار حین تحصیل در آلمان در مقطع لیسانس
دانشجویان دوره لیسانس در آلمان اجازه دارند که در حین تحصیل به صورت پاره وقت کار کنند. با این حال جالب است که بدانید که بین دانشجویان اتحادیه اروپا و دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا میزان ساعت کار مجاز متفاوت است. طبق قانون جدید از اول مارچ 2024، دانشجویان ایرانی به عنوان دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا اجازه دارند که در طی یک سال تحصیلی به مدت 140 روز کامل یا 280 نیم روز در حین تحصیل کار کنند. از طرف دیگر، دانشجویان دوره لیسانس تنها می‌توانند تا 20 ساعت در هفته کار کنند. بنابراین دانشجویان برای کار کردن در آلمان یک محدودیت هفتگی و یک محدودیت سالانه دارند. شما این انتخاب را دارید که یا 2.5 روز در هفته را به صورت 8 ساعت تمام وقت کار کنید یا اینکه 5 روز در هفته را به مدت روزی 4 ساعت و به صورت پاره وقت کار کنید. اما در هر صورت نباید در یک سال بیشتر از 140 روز کامل یا 280 نیم روز کار کنید.
- بین دانشجویان اتحادیه اروپا و دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا میزان ساعت کار مجاز متفاوت است.
- قانون کار دانشجویی از اول مارچ 2024 تغییر کرد. قبل از این تاریخ محدودیت 140 روز کار و 240 روز نیم بوده است.
شهریه دانشگاه‌های آلمان در مقطع لیسانس
تحصیل لیسانس در دانشگاه‌های دولتی آلمان رایگان است. دانشجویان بین‌المللی تنها باید در هر ترم بسته به دانشگاه محل تحصیل، مبلغی بین 70 یورو تا 400 یورو را بابت هزینههای اداری و خدمات دانشجویی به دانشگاه پرداخت کنند. البته، از سال 2017 به بعد، دانشجویان غیر اروپایی برای تحصیل در دانشگاه‌های دولتی که در ایالت بادن- وورتمبرگ قرار دارند باید هر ترم مبلغ 1,500 یورو را به عنوان شهریه به دانشگاه پرداخت کنند. البته به علت کاهش 36 درصدی تعداد دانشجویان، مسئولین این ایالت قصد دارند که مجدد شهریه دانشگاه‌های دولتی در این ایالت را رایگان اعلام کنند. به رغم ایالت بادن- وورتمبرگ، ایالت بایرن به دانشگاه‌های دولتی اجازه داده‌است تا از دانشجویان غیر اروپایی شهریه دریافت کنند. اگر چه این موضوع با مخالفت اکثر دانشگاه‌های این ایالت رو به رو شده‌است، اما دانشگاه TUM به عنوان اولین دانشگاه در این ایالت برای سال تحصیلی 2024 از دانشجویان مقطع لیسانس شهریه‌ای بین 2,000 تا 3,000 یورو به ازای هر ترم دریافت می‌کند.
در مقایسه با دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های خصوصی در آلمان از دانشجویان لیسانس شهریه دریافت می‌کنند. بنابراین تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی آلمان رایگان نیست. بسته به رشته‌ی تحصیلی، دانشگاه و شهر محل تحصیل شهریه‌ی دانشگاه‌های خصوصی در آلمان بین 5,000 تا 20,000 هزار یورو در سال متغیر است. با این حال، تحصیل در آلمان در مقاطع کارشناسی حتی در دانشگاه‌های خصوصی، در مقایسه با سایر کشورها مقرون به صرفه‌تر است.
آیا تحصیل لیسانس در آلمان رایگان است؟
دوره لیسانس در بیشتر دانشگاه‌های دولتی آلمان هیچ شهریه‌ای ندارد. با این حال، تحصیل در همه دانشگاه‌های دولتی آلمان رایگان نیست. از سال 2017 به بعد، دانشجویان غیر اروپایی برای تحصیل در دانشگاه‌هایی که در ایالت بادن- وورتمبرگ قرار دارند باید هر ترم مبلغ 1,500 یورو را به عنوان شهریه به دانشگاه پرداخت کنند. همچنین دانشگاه صنعتی مونیخ برای سال تحصیلی 2024 از دانشجویان مقطع لیسانس شهریه‌ای بین 4,000 تا 6,000 یورو به ازای هر سال دریافت می‌کند.
تحصیل لیسانس در کدام دانشگاه‌های دولتی آلمان رایگان نیست؟
در حال حاضر دانشگاه‌های دو ایالت بادن- وورتمبرگ و ایالت بایرن از دانشجویان دوره لیسانس شهریه دریافت می‌کند. البته در ایالت بایرن فعلاً فقط دانشگاه TUM از دانشجویان خود شهریه دریافت می‌کنند. با این حال دانشگاه‌های دولتی آلمان که تحصیل لیسانس در سال 2024 در آن‌ها رایگان نیست شامل:
/1) دانشگاه فریبورگ | Universität Freiburg
/2) دانشگاه روپرشت کارلز هایدلبرگ | Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg
/3) موسسه فناوری کارلسروهه | KIT, Karlsruher Institut für Technologie
/4) دانشگاه کونستانست | Universität Konstanz
/5) دانشگاه مانهایم | Universität Mannheim
/6) دانشگاه اشتوتگارت | Universität Stuttgart
/7) دانشگاه توبینگن| Eberhard Karls Universität Tübingen
/8) دانشگاه اولم | Universität Ulm
/9) دانشگاه فنی مونیخ | Technische Universität München
